Επείγουσα «θεραπεία» για μέρος δυτικού αετώματος του Παρθενώνα ενέκρινε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Το μνημείο, εκτός από τη φθορά του χρόνου, είχε να αντιμετωπίσει μέσα στους αιώνες τρεις πληγές: την αρχαία πυρκαγιά που έβαλαν οι Ερουλοι το 267 μ.Χ., την ακατάλληλη τεχνολογία αναστήλωσης του Νικολάου Μπαλάνου τον προηγούμενο αιώνα (σίδερα που οξειδώνονται) και την ανατίναξη του κτιρίου από βλήμα του Μοροζίνι, το 1687.
Αυτές είναι οι αιτίες παθολογίας του Παρθενώνα, σύμφωνα με τον καθηγητή αρχιτεκτονικής Μανόλη Κορρέ, με ανεξάντλητο έργο στην αποκατάσταση των μνημείων του Ιερού Βράχου. «Με απόσταση, η μεγαλύτερη ζημιά έγινε από την πυρκαγιά, η οποία έχει αποφλοιώσει και αποχρωματίσει τις επιφάνειες του μαρμάρου και έχει δημιουργήσει διαμπερή ρήγματα σε κάποιους τοίχους, ενώ με διαφορά στήθους έρχονται τα σίδερα του Μπαλάνου».
Τρίτη έρχεται η κατάρρευση από την ανατίναξη, όπως αναφέρει ο ίδιος, την οποία χαρακτήρισε ως ένα «χάδι» αν συγκριθεί με «τη ζημιά που έπαθε όρθιο το κτίριο, μόνον επειδή φιλοξενούσε μέσα του πραγματικά έναν 'καρκίνο', αυτά τα σίδερα, αλλά και από την αφανή προσβολή της πυρκαγιάς μέσα στο εσωτερικό της μάζας. Εάν δεν συνέβαιναν τα παραπάνω, το κτίριο σήμερα θα ήταν «καινούργιο», όπως «ακριβώς το είδε ο Πλούταρχος σχεδόν 500 χρόνια μετά την κατασκευή του»! Ωστόσο, παρά τα προβλήματα του μνημείου, οι εργασίες αποκατάστασης των τελευταίων 40 ετών στον Παρθενώνα έχουν αποδώσει σημαντικούς καρπούς.
Οι μελέτες για την αποκατάσταση του δυτικού αετώματος του Παρθενώνα, παρουσιάστηκαν σε φορτισμένη συναισθηματικά ατμόσφαιρα καθώς ήταν οι πρώτες που ήρθαν στο ΚΑΣ μετά τον θάνατο του Χαράλαμπου Μπούρα, του σπουδαίου αρχιτέκτονα, που ταυτίστηκε με το έργο της αναστήλωσης των μνημείων της Ακρόπολης (ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, ΕΣΜΑ, από το 1985 ως τον θάνατό του), ενώ η συμβολή του στην αναστήλωση αρχαίων μνημείων εν γένει, υπήρξε καθοριστική.
 |
Οι μελέτες
Συγκεκριμένα, οι δύο μελέτες που πήραν ομόφωνα τα εύσημα και το «πράσινο φως» των μελών και των εισηγητών του ΚΑΣ, αφορούν την αποκατάσταση του ορθοστάτη και του αντιθηματικού τοίχου του τυμπάνου, που αποτελούν μέρος του δυτικού αετώματος του Παρθενώνα. Σύμφωνα με την εισήγηση που είχε ετοιμάσει ο Χ. Μπούρας, ο Νικόλαος Μπαλάνος είχε χρησιμοποιήσει σιδερένιους συνδέσμους στους ορθοστάτες (η πρώτη γραμμή δόμων στο κτίριο) και στον τοίχο.
Συγκεκριμένα, οι δύο μελέτες που πήραν ομόφωνα τα εύσημα και το «πράσινο φως» των μελών και των εισηγητών του ΚΑΣ, αφορούν την αποκατάσταση του ορθοστάτη και του αντιθηματικού τοίχου του τυμπάνου, που αποτελούν μέρος του δυτικού αετώματος του Παρθενώνα. Σύμφωνα με την εισήγηση που είχε ετοιμάσει ο Χ. Μπούρας, ο Νικόλαος Μπαλάνος είχε χρησιμοποιήσει σιδερένιους συνδέσμους στους ορθοστάτες (η πρώτη γραμμή δόμων στο κτίριο) και στον τοίχο.
Η οξείδωση όλων των συνδετηρίων, μετά την πάροδο 120 ετών, έχει προκαλέσει πολύ μεγάλες ρηγματώσεις στους ορθοστάτες, έτσι ώστε ο κίνδυνος να πέσουν μεγάλα θραύσματα από το μνημείο είναι άμεσος. Μεγάλη καταστροφή έχει γίνει και στα «πέλματα» με τα οποία εδράζονται οι ορθοστάτες, τα οποία έχουν επίσης επικίνδυνα ρήγματα. Ως προς τις επεμβάσεις (σε 10 ορθοστάτες και 58 λιθοπλίνθους, άλλες επί τόπου και άλλες με μετακίνηση του μέλους), η διαδικασία αφορά, μεταξύ άλλων, στην αφαίρεση των σιδηρίων που έχουν οξειδωθεί (από την επέμβαση Ν. Μπαλάνου στις αρχές του 20ού αιώνα), στη δομική αποκατάσταση κάθε αρχιτεκτονικού μέλους χωριστά με ράβδους τιτανίου καθώς και στη συστηματική συντήρηση των αρχαίων επιφανειών του μαρμάρου.
Επίσης, θα γίνει μερική αποσυναρμολόγηση του τοίχου και συμπλήρωσή του με λιθοπλίνθους, όπου χρειάζεται, ώστε να εξασφαλιστεί η στατική του επάρκεια. Ειδικότερα για τον μεγάλο πέμπτο ορθοστάτη, ο οποίος έχει πολύ επικίνδυνα ρήγματα, θα γίνει συμπλήρωση με νέο μάρμαρο στην πίσω πλευρά του, που δεν θα είναι ορατή στους επισκέπτες του Ιερού Βράχου.
 |
Το τύμπανο του αετώματος αποτελούνταν από 10 ορθοστάτες στο μπροστινό μέρος, καθώς και από 58 λιθοπλίνθους στο πίσω μέρος, οι οποίοι και συνθέτουν τον αντιθηματικό τοίχο. Οι 4 κεντρικοί ορθοστάτες ζυγίζουν 2,8 τόνους ο καθένας και οι άλλοι από δύο τόνους. Στο πίσω μέρος τους δεν είχαν υποστεί επεξεργασία λείανσης κατά την αρχαιότητα, ενώ διακρίνονται στο κάτω μέρος τους αυλακιές για τα σχοινιά με τα οποία τους σήκωναν οι αρχαίοι γερανοί. Η αποκατάσταση θα πραγματοποιηθεί με γρήγορους ρυθμούς (υπολογίζεται, εφόσον διατεθεί το απαραίτητο προσωπικό, να διαρκέσει 1-1,5 χρόνο), ενώ η θέση του γερανού (και του εργοταξίου) θα μεταφερθεί στο εσωτερικό του μνημείου, σύμφωνα με τη διευθύντρια της ΥΣΜΑ, Βασιλική Ελευθερίου.
Αντιγόνη Καράλη
http://www.ethnos.gr/
