Αν μία προσέγγιση στη μείωση των πλαστικών είναι η επιβάρυνση των καταναλωτών για τη χρήση τους, όπως συμβαίνει με την κοινοτική οδηγία για τις πλαστικές σακούλες που εφαρμόζεται και στην Ελλάδα από την 1η Ιανουαρίου, υπάρχει παράλληλα και συμπληρωματικά μιαν άλλη που εστιάζει στην ενίσχυση εκείνων που δουλεύουν σκληρά και κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες για να καθαρίσουν τα χωράφια, τις θάλασσες και τις ακτές μας από αυτά.
«Εμπνεόμαστε από την ιδέα ότι το πλαστικό μπορεί να είναι πολύ ακριβό για να καταλήγει στους ωκεανούς. Αν κάθε κομμάτι πλαστικού στοίχιζε 5 δολάρια, δεν θα το έβλεπες πουθενά πεταμένο. Ο μόνος τρόπος να σταματήσει να ρυπαίνει τον ωκεανό είναι να δείξουμε εκτός από το κόστος και την “αξία” του μεταφέροντας όσο περισσότερη από αυτήν γίνεται στα χέρια των συλλεκτών».
Αυτό πιστεύουν ο Ντέιβιντ Κατς και ο Σον Φράνκσον, που το 2013 ίδρυσαν στον Καναδά την Τράπεζα Πλαστικού, μια μη κερδοσκοπική επιχείρηση η οποία δημιουργεί ένα εναλλακτικό νόμισμα που αποτελεί πηγή αξιοπρεπών εσόδων για τους συλλέκτες, την ίδια στιγμή που συμβάλλει στη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος που απειλεί και την ίδια την ανθρώπινη ζωή.
Στην πρόσφατη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Περιβάλλον στο Ναϊρόμπι εκφράστηκε το αίτημα για μηδέν ανοχή στα πλαστικά.
Περίπου 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς μας.
Αυτό το υλικό εκπροσωπεί το 60%-90% των σκουπιδιών που καταλήγουν σε ακτές και θάλασσες με καταστροφικές συνέπειες: το 15% των θαλάσσιων ειδών απειλείται, το πλαστικό μπαίνει στην τροφική αλυσίδα των ανθρώπων μέσω της κατανάλωσης ψαριών ή νερού ενώ και η οικονομία των παράκτιων ζωνών κινδυνεύει να καταρρεύσει.
Αν συνεχίσουμε έτσι, το 2050 θα υπάρχουν στους ωκεανούς περισσότερα πλαστικά από ψάρια, προειδοποιούν τα Ηνωμένα Εθνη, που ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο έχουν ξεκινήσει την καμπάνια #CleanSeas (Καθαρές Θάλασσες), η οποία επιδιώκει να δεσμευτεί η κοινωνία, από τους ίδιους τους πολίτες ώς τις κυβερνήσεις και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, για να μειώσουμε δραστικά τη χρήση του πλαστικού.
Δίνοντας τη δική τους απάντηση σ' αυτήν την επιτακτική ανάγκη οι Κατς και Φράνκσον σκέφτηκαν να αναδείξουν την αξία των πεταμένων πλαστικών ανταμείβοντας τους συλλέκτες όχι μόνο για τη συγκέντρωσή τους αλλά και με μέρος των κερδών από την ανακύκλωσή τους.
Το 2014 πέρασαν αρκετό χρόνο στο Περού και την Κολομβία για να μάθουν πώς λειτουργούν οι κοινότητες των συλλεκτών και πώς επιβιώνουν. Και το 2015 ξεκίνησαν ένα πιλοτικό πρόγραμμα στην Αϊτή.
Στο μικρό νησιωτικό κράτος έχουν εγκατασταθεί 30 κέντρα ανακύκλωσης πλαστικού που λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια και όπου περισσότεροι από 1.200 συλλέκτες συνεργάζονται με την τράπεζα έχοντας ανακυκλώσει τα τελευταία τρία χρόνια πλαστικά αξίας σχεδόν 8 εκατομμυρίων ευρώ.
Οι συλλέκτες πηγαίνουν τα πλαστικά απορρίμματα που έχουν συλλέξει στα ειδικά κέντρα ανακύκλωσης και τα ανταλλάσσουν είτε με μετρητά είτε με ένα εναλλακτικό νόμισμα, με το οποίο μπορούν να έχουν πρόσβαση σε προϊόντα και υπηρεσίες, από βιοκαύσιμα για τα νοικοκυριά τους έως δίδακτρα για τη φοίτηση των παιδιών τους σε κάποια σχολεία που μετέχουν στην πρωτοβουλία.
Πέρσι ανάλογες αγορές στήθηκαν στις Φιλιππίνες ενώ φέτος προβλέπεται να επεκταθούν σε Ινδονησία και Βραζιλία.
Η τράπεζα πληρώνει τους ανθρώπους που συλλέγουν πλαστικά απορρίμματα με μια τιμή σταθερή και πολύ μεγαλύτερη από εκείνη της αγοράς.
Και αυτό, γιατί το ανακυκλωμένο πλαστικό που παρήχθη πωλείται ως «κοινωνικό πλαστικό» σε επιχειρήσεις που είναι πρόθυμες να το πληρώσουν ακριβότερα (σχεδόν τριπλάσια) για να αναδείξουν ότι ενδιαφέρονται για τον κοινωνικό αντίκτυπο της δράσης τους.
Η χρήση του «κοινωνικού πλαστικού» λειτουργεί ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στο μάρκετινγκ των εταιρειών προβάλλοντας ότι όχι μόνο συμβάλλουν σε μια πιο βιώσιμη οικονομία αλλά δημιουργούν και μια κλίμακα ευκαιριών για τους φτωχότερους του πλανήτη, λέει ο Φράνκσον.
Μία από τις πιο πρόσφατες πρωτοβουλίες της Τράπεζας Πλαστικού ήταν η συνεργασία με την ΙΒΜ για τη δημιουργία μιας εφαρμογής στηριγμένης στην τεχνολογία blockchain, η οποία προσφέρει στους συλλέκτες ένα ψηφιακό πορτοφόλι με τα εισοδήματα που συγκέντρωσαν από τη συλλογή πλαστικού (κάτι πολύ σημαντικό για ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό λογαριασμό) και διευκολύνει τις επιχειρήσεις που αγοράζουν το «κοινωνικό πλαστικό» να βλέπουν τον αντίκτυπο που έχει κάθε δολάριο που πληρώνουν.
Για το έργο της που «κάνει τη διαφορά στην πλανήτη», τον περασμένο Νοέμβριο στη διάρκεια της Διάσκεψης για το Κλίμα (Cop 23) στη Βόννη, η Τράπεζα Πλαστικού βρέθηκε ανάμεσα στα 19 εγχειρήματα παγκοσμίως που τιμήθηκαν από τα Ηνωμένα Εθνη, ενώ οι ιδρυτές της προσκλήθηκαν στο Βατικανό για να συζητήσουν με τον Πάπα Φραγκίσκο τρόπους ευαισθητοποίησης του ποιμνίου του.
Επόμενος στόχος είναι να δημιουργηθούν μονάδες τρισδιάστατης εκτύπωσης (3D printing) όπου με το ανακυκλωμένο πλαστικό θα μπορούν να κατασκευάζονται χρήσιμα αντικείμενα: οι συλλέκτες θα μπορούν να ανταλλάσσουν μέρος του εισοδήματός τους με χρόνο χρήσης των τρισδιάστατων εκτυπωτών για να παράγουν προϊόντα που χρειάζονται τα νοικοκυριά τους ή προς πώληση, όπως φίλτρα νερού που έχουν ήδη δοκιμαστεί πειραματικά.
https://www.efsyn.gr/
