Πέρα από τα χαρακώματα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, σε ένα «ξεχασμένο» πεδίο μάχης, αυτό της καθημερινής ζωής των αμάχων, μας μεταφέρει το Ινστιτούτο Γκαίτε μέσα από την έκθεση «Πόλεμος και Ειρήνη στα Βαλκάνια» που εγκαινιάστηκε χθες με την ομιλία της καθηγήτριας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Χριστίνας Κουλούρη.
Στιγμιότυπα από τα μετόπισθεν, όπως αυτά που παρουσιάζουν τους άνδρες της 27ης Μεραρχίας να παίζουν μπάντμιντον σε ένα χωριό της Θεσσαλονίκης ή κάποια Ελληνόπουλα να κουβαλούν τα όπλα και τα εφόδια των μόλις αφιχθέντων Γάλλων στρατιωτών παρουσιάζουν ένα εν πολλοίς άγνωστο μέχρι σήμερα θέατρο των πολεμικών επιχειρήσεων. Σκοπός της έκθεσης, που πλαισιώνεται από 12 ταινίες μικρού μήκους που φιλοξενούν συνεντεύξεις ισάριθμων ιστορικών από 8 χώρες αλλά και από ένα ντοκιμαντέρ που θα μεταδοθεί σε ειδική προβολή στο Μέγαρο Μουσικής, είναι να δείξει τον αντίκτυπο του Α' Παγκοσμίου πολέμου στους πολίτες.
«Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει εντυπωθεί στη μνήμη των ανθρώπων κυρίως ως ένας πόλεμος χαρακωμάτων. Στα Βαλκάνια όμως ο πόλεμος μαινόταν στα χωριά και στις πόλεις, εκεί δηλαδή όπου ζούσε ο ανυπεράσπιστος άμαχος πληθυσμός. Οι γυναίκες σε όλα τα Βαλκάνια έπρεπε να θρέψουν όλη την οικογένεια κουβαλώντας ένα πολύ μεγάλο βάρος καθώς δεν υπήρχε φαγητό, εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά έμειναν ορφανά, πόλεις ολόκληρες ερήμωσαν και οι κάτοικοί τους μεταφέρθηκαν με τη βία για καταναγκαστική εργασία» λέει η Ρέα Αποστολίδου , που μαζί με τους Χριστίνα Κουλούρη, Γιούλη Αβέρωφ, Ανδρέα Αποστολίδη και Λεωνίδα Λιάμπεη επιμελούνται το πρότζεκτ.
«Η έκθεση παρουσιάζει τις δουλειές πέντε φωτογράφων, οι οποίοι κατέγραψαν τον πόλεμο αυτόν και την καθημερινότητά του στα Βαλκάνια, την περίοδο 1914-1918. Η συλλογή των φωτογραφιών ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια στο πλαίσιο της προετοιμασίας του ντοκιμαντέρ «Πόλεμος και ειρήνη στα Βαλκάνια», που θα προβληθεί στις 11 Φεβρουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής», συμπληρώνει η παραγωγός της Anemon Production Ρέα Αποστολίδου.
Ανδρες της 27ης μεραρχίας αθλούνται σε χωριό της Θεσσαλονίκης
Ο Αμερικανός Lewis Hine φωτογράφισε παιδιά-θύματα του πολέμου ενώ θέμα της δουλειάς ενός άλλου Αμερικανού φωτογράφου, του Ariel Varges, είναι η Θεσσαλονίκη μετά την απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων. Ο Ρώσος Sampson Tchernoff κατέγραψε την υποχώρηση του σερβικού στρατού στα βουνά της Αλβανίας και δύο ανώνυμοι φωτογράφοι, τέλος, που ανήκαν στον γερμανικό και τον γαλλικό στρατό αντίστοιχα, φωτογράφισαν την καθημερινότητα του πολέμου στα Βαλκάνια και τα εγκλήματα πολέμου κατά του άμαχου πληθυσμού.
«ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ-ΚΛΕΙΔΙ»
«Από άποψη στρατηγικής, στα Βαλκάνια βρίσκεται το σημείο-κλειδί του Α' Παγκοσμίου Πολέμου», λέει ο διακεκριμένος δημοσιογράφος και ιστορικός Mischa Glenny στην ταινία μικρού μήκους «Η πυριτιδαποθήκη του Α' Π.Π.» που παρουσιάζεται μαζί με άλλα 11 ντοκιμαντέρ μικρού μήκους σε τέσσερις οθόνες ως μέρος της έκθεσης του Ινστιτούτου Γκαίτε. Οι ταινίες αυτές συνδυάζουν σύγχρονες συνεντεύξεις με σπάνιο αρχειακό υλικό και φωτογραφικά ντοκουμέντα της εποχής. Στόχος είναι να συμβάλουν στην ανασύσταση του κλίματος της εποχής αλλά και της καθημερινής ζωής στα Βαλκάνια στη διάρκεια του πολέμου.
«Από άποψη στρατηγικής, στα Βαλκάνια βρίσκεται το σημείο-κλειδί του Α' Παγκοσμίου Πολέμου», λέει ο διακεκριμένος δημοσιογράφος και ιστορικός Mischa Glenny στην ταινία μικρού μήκους «Η πυριτιδαποθήκη του Α' Π.Π.» που παρουσιάζεται μαζί με άλλα 11 ντοκιμαντέρ μικρού μήκους σε τέσσερις οθόνες ως μέρος της έκθεσης του Ινστιτούτου Γκαίτε. Οι ταινίες αυτές συνδυάζουν σύγχρονες συνεντεύξεις με σπάνιο αρχειακό υλικό και φωτογραφικά ντοκουμέντα της εποχής. Στόχος είναι να συμβάλουν στην ανασύσταση του κλίματος της εποχής αλλά και της καθημερινής ζωής στα Βαλκάνια στη διάρκεια του πολέμου.
«Νέα ιστορία»
«Ξέρουμε περισσότερα για τις μυστικές ιστορίες του πολέμου, που επιβίωσαν εντός των οικογενειών, όσο και για την επίσημη ιστορία, που έκανε τους πάντες να πλήττουν μέχρι θανάτου στο σχολείο. Ετσι νομίζω ότι υπάρχει πλέον πεδίο για μια νέα ιστορία των πολέμων, μια νέα ιστορία ολόκληρης της περιοχής κι αν μάθαμε κάτι στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου είναι ότι πλέον δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε με αμιγώς εθνικούς όρους», εξηγεί ο Βρετανός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ στο ντοκιμαντέρ «Μελέτη της Ιστορίας και επίλυση συγκρούσεων» που παρουσιάζεται στην έκθεση και μπορείτε επίσης να βρείτε στην ιστοσελίδα www.goethe.de/polemoskaieirini.
«Ξέρουμε περισσότερα για τις μυστικές ιστορίες του πολέμου, που επιβίωσαν εντός των οικογενειών, όσο και για την επίσημη ιστορία, που έκανε τους πάντες να πλήττουν μέχρι θανάτου στο σχολείο. Ετσι νομίζω ότι υπάρχει πλέον πεδίο για μια νέα ιστορία των πολέμων, μια νέα ιστορία ολόκληρης της περιοχής κι αν μάθαμε κάτι στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου είναι ότι πλέον δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε με αμιγώς εθνικούς όρους», εξηγεί ο Βρετανός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ στο ντοκιμαντέρ «Μελέτη της Ιστορίας και επίλυση συγκρούσεων» που παρουσιάζεται στην έκθεση και μπορείτε επίσης να βρείτε στην ιστοσελίδα www.goethe.de/polemoskaieirini.
ΝΑΤΑΣΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
natpapa@pegasus.gr
natpapa@pegasus.gr
http://www.ethnos.gr/
