Γαλατσιώτικοι Αντίλαλοι: ΛΕΥΚΑΔΑ:Γέφυρα στο Ιόνιο

Κείμενο: Ολγα Χαραμή
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας

Πυκνή βλάστηση, εξωπραγματικά νερά, εντυπωσιακοί κόλποι, ορεινά μυστικά. Ολη η ιόνια ομορφιά είναι εδώ, πασπαλισμένη με ρουμελιώτικες συνήθειες και ενωμένη με τη Στερεά Γιατί η Λευκάδα δεν είναι άλλο ένα μοναδικό «Επτάνησο» αλλά το μοναδικό στεριανό.

Μια γκαζιά. Αυτό είναι όλο. 700 μέτρα στην πλωτή γέφυρα και πάτησες Λευκάδα. Σε πείσμα των προκατειλημμένων εκδρομέων που αν δεν πατήσουν κατάστρωμα «δεν πήγαν διακοπές». Η σύνδεσή της με την ακαρνανική ακτή κι η τόσο εύκολη πρόσβαση που έχει ο καθένας στα παραδεισένια εδάφη της είναι... σκάνδαλο και κατάφορη αδικία για τα υπόλοιπα Επτάνησα!

Ποιος νοιάζεται; Εσύ πάντως όχι! Γιατί όταν αντικρίσεις τα δεκάδες χιλιόμετρα καρτποσταλικών παραλιών στα δυτικά όχι πως ήρθες θα ξεχάσεις, αλλά και το όνομά σου το ίδιο. Απέραντες λευκές λωρίδες στη ρίζα θεόρατων κατάλευκων βράχων και κάτι νερά σαν ψεύτικα να λες δεν μπορεί οφθαλμαπάτη είναι. Δεν είναι!

Πανέμορφος ο ναός του Παντοκράτορα στην πόλη

Αλλά και αυτές δεν είναι ο μοναδικός δεσμός που θα αποκτήσεις με τη Λευκάδα. Ρώτα και τους ιστιοπλόους, κοτεράδες, σκαφάτους, τους παντός είδους πλεούμενους τελοσπάντων που έρχονται και ξανάρχονται μανιωδώς λες κι αν λείψουν ένα καλοκαίρι δεν θα πάει καλά η χρονιά. Αυτοί δένουν στην ανατολική πλευρά του νησιού. Τι κόλποι, τι φιορδ, τι νησίδες… ένας υδάτινος λαβύρινθος που αφήνεις τον μίτο εκούσια να χαθεί.

Σέρφερ και καϊτσερφάδες καβατζώνουν τα δύο άκρα, Βορρά και Νότο, Μύλους και Βασιλική δηλαδή, κι όλοι οι υπόλοιποι περιφέρονται ανήσυχοι σ' όλο το υπόλοιπο νησί, εντυπωσιασμένοι από το ατέλειωτο πράσινο και τις διαρκείς εκπλήξεις. Γιατί είναι και τα βουνά ασφαλώς.

Και καταρράκτη έχει το νησί, το Δημοσάρι. Και τι καταρράκτη!

Τα ωραία χωριά εκεί ψηλά, που ζουν σε ένα τελείως διαφορετικό σύμπαν. Τα έρημα μοναστήρια και οι κρυφοί καταρράκτες. Οι φημισμένες φακές που εδώ ανάγονται σε γκουρμέ πρόταση, οι αμπελώνες, τα ταπεινά ταβερνάκια σε δροσερές πλατείες με τις διάσημες σούβλες.

Γιατί στη Λευκάδα συναντιέται το σαβόρο με το φριγαδέλι και το κοκορέτσι, οι καντάδες με τα δημοτικά, το Ιόνιο με τη Ρούμελη με λίγα λόγια. Μια ένωση γεωγραφική, ιστορική, πολιτισμική. Αρμονική.

Γιατί τα έθιμα και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις πού τις πας; Θαρρείς είναι από τις συνηθισμένες οι Γιορτές Λόγου και Τέχνης, το διεθνές φεστιβάλ φολκλόρ, ο παραδοσιακός γάμος τηςΚαρυάς, το πανηγύρι της φακής στον Αγιο Δονάτο; Να, αχορταγιά, αυτό σε πιάνει στη Λευκάδα. Σου σερβίρει τα καλύτερα, στα προσφέρει όλα μα όλα στο πιάτο μα πού να προφτάσεις να τα χορτάσεις τόσα που 'ναι. Κατάλαβες τώρα γιατί όλοι τούτοι έρχονται και ξανάρχονται στη Λευκάδα;

Σύγχρονο ρομάντζο
Το πρώτο που θα δεις είναι το όμορφο κάστρο της. Της Αγίας Μαύρας - έτσι λεγόταν κάποτε ολόκληρη η Λευκάδα. Εκεί «πληρώνεις» διόδια, ας πούμε, στην ακαρνανική ακτή. Κτίστηκε τον 14ο αιώνα και περνώντας από ενετικά, τουρκικά, γαλλικά, αγγλικά χέρια αποτυπώνει την πολυτάραχη ιστορία του νησιού που άλλοτε ταυτιζόταν με εκείνη της Ακαρνανίας και άλλοτε με των Επτανήσων.

Η περιστρεφόμενη πλωτή γέφυρα σε ρίχνει κατόπιν μέσ' την καρδιά της πόλης. Φάτσα κάρτα βρίσκεται η λιμνοθάλασσα της Γύρας με τις παραλίες των Μύλων και του Αϊ-Γιάννη, πολύχρωμες διαρκώς από τα kite surf. Πολύχρωμη είναι και η πόλη βέβαια. Αυτή η λίγο θαλασσινή, λίγο στεριανή πόλη που σωριάστηκε ξανά και ξανά από τους σεισμούς και σήμερα μοιάζει να ξεπήδησε από παιδικό κουκλόσπιτο.

Πάρκινγκ και επισκευές στον δυτικό μόλο της Λευκάδας

Κόκκινα, κίτρινα, πράσινα, μπλε, βάφουν τσίγκους, ξύλα και σοβάδες, τα... αντισεισμικά υλικά δηλαδή, στο ιστορικό κέντρο. Βασιλικοί και βουκαμβίλιες γαντζώνονται σε σκαλωσιές και μπαλκόνια και σε κάνουν να της ρίξεις και δεύτερη και τρίτη και τέταρτη ματιά, να την περπατήσεις απολαμβάνοντας το αεράκι που κυκλοφορεί αβίαστα στα καντούνια της.

Οι πολύβουοι πεζόδρομοι σαν τη Μελά με σύγχρονα καταστήματα και μπαράκια, η περατζάδα του δυτικού μόλου με θέα το ηλιοβασίλεμα, τα ιβάρια των ψαράδων της λιμνοθάλασσας και το διάσημο γεφυράκι, οι τζελατερί με το ιταλικό παγωτό, οι βιτρίνες με τα ξακουστά σαλάμια, τα καλάθια με τα μαντολάτα, τα μπουκαλάκια με το ροζολί.

Αν η δύση του ηλίου σε βρει στην πόλη και όχι στις παραλίες της δυτικής ακτογραμμής, εδώ θα δεις το ηλιοβασίλεμα. Στο γεφυράκι και την λιμνοθάλασσα της Γύρας

Ο περίπατος στην υπερσύγχρονη μαρίνα πιο πέρα και στο Μποσκέτο το στέκι των μεγάλων Λευκαδιτών λογοτεχνών, στα μουσεία και τη σπουδαία βιβλιοθήκη με τη συλλογή μεταβυζαντινών εικόνων, στις πανέμορφες εκκλησίες τις οποίες μπορείς να παρατηρείς για ώρες – του Αγ. Μηνά, του Αγ. Σπυρίδωνα, του Αγ. Νικολάου, των Εισοδίων της Θεοτόκου, του Παντοκράτορα.

Τα πολύχρωμα καντούνια∙ εκεί όπου θα ακούσεις τα λευκαδίτικα καλαμπούρια και πειράγματα, εκεί όπου μπορεί να πετύχεις τη σπουδαία φιλαρμονική, τους μπουρανέλους, τις ευγενικές φιγούρες με τα ποδήλατα και τα καπέλα που σκορπούν τα μποτζόρνο τους με αμίμητη χάρη ή και τους κανταδόρους στο παλιό ταβερνείο του Ρεγάντου.

Μόλις δεις kite surf καταλαβαίνεις ότι έφτασες στην παραλία των Μύλων

Να πιάσουν το «Πάμε στα Σύβοτα, πάμε στον Πόρο/Μαΐστρου δώρο Βασιλική./ Λευκάδα όνειρο που δεν τελειώνει/ στην αγκαλιά της έλα κι εσύ» να αλλάξεις εποχή χωρίς καν να το καταλάβεις.

Θαλαμηγοί και ψαροκάικα
Ωραία η πόλη, μα πάντα πιο ωραίες οι εξοχές. Αν κινηθείς ανατολικά πιο χρήσιμος θα σου είναι ένας ναυτικός χάρτης. Το 'χει περιγράψει ωραιότατα ο Λόρενς Ντάρελ, λάτρης της Κέρκυρας κατά τα άλλα, που αποκάλεσε τη Λευκάδα «σκωληκοειδή απόφυση» της ηπειρωτικής Ελλάδας:

«[…] τα σχήματα των νησιών μετατοπίζονται με κάθε κίνηση και μοιάζουν να μπαίνουν το ένα πάνω στο άλλο· τα περιγράμματα μπερδεύονται και κολλάνε μεταξύ τους, και συχνά αυτό που μοιάζει ένα ολόκληρο νησί τελικά αποδεικνύεται ότι είναι τρία νησιά που βρίσκονται όλα μαζί[…]»

Κότερα, ιστιοπλοϊκά, θαλαμηγοί, φουσκωτά, ψαράδικα, εκδρομικά, δεν θα μπορούσαν να μη βρίσκουν εδώ τον παράδεισό τους. Λυμαίνονται τα ψαρολίμανα, φτιάχνουν τις δικές τους θαλασσινές κοινωνίες -στους Καρυώτες, τη Λυγιά, τη Νικιάνα, το λιμάνι του Νυδριού και τον κόλπο του Βλυχού- από τότε που ο Αριστοτέλης Ωνάσης πάτησε εδώ κι αγόρασε τον Σκορπιό.

Η ανάπτυξη ήταν αναμενόμενη, οι αναμνήσεις των ντόπιων για εκείνες τις εποχές όλο λάμψη. Κι αν η μοίρα του Σκορπιού πέρασε στα χέρια του Ρώσου Κροίσου Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, δεν συμβαίνει το ίδιο με την ανατολική ακτογραμμή που καθιερώθηκε πια στις συνειδήσεις των σκαφάτων και των κοσμικών. Θα πειστείς αντικρίζοντας τον εντυπωσιακό κόλπο του Βλυχού με τα αμέτρητα πλεούμενα να στιγματίζουν τα μπλε νερά. Θα το καταλάβεις περνώντας από το Νυδρί.

Στα χωράφια της φακής στον Αγ. Δονάτο

Εδώ βρίσκεται η τουριστική Λευκάδα με τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα μπαρ και τα εμπορικά καταστήματα, από εδώ ξεκινούν οι «κρουαζιέρες» για τον γύρο του νησιού και τα Πριγκηπονήσια. Από εδώ φεύγει το φέρι για το Μεγανήσι, εδώ θα τους δεις όλους! Από πάνω τους οι πλαγιές των βουνών μοιάζουν απάτητες και φυλούν μες στην πυκνή βλάστηση μερικά μυστικά για τους οδοιπόρους.

Σιωπηλά μνημεία σαν το Ασκηταριό των Αγίων Πατέρων έξω από τη Νικιάνα, την Κόκκινη Εκκλησία έξω από το Περιγιάλι, τη μονή Ασωμάτων στην Βαυκερή. Το πιο εντυπωσιακό μυστικό πάντως είναι ο καταρράκτης Δημοσάρι, πάνω απ' το Νυδρί. Ενα σύντομο μονοπάτι θα σε φέρει κοντά του, πλάι στη βάθρα και τα πλατάνια και θα σε κάνει να αναρωτηθείς πόσες ομορφιές μπορεί να κρύβει ακόμα ετούτο το νησί.

Ονειρικά μερόνυχτα
Τώρα στη δυτική ακτή κάνε το σταυρό σου, κάνε και κανά τάμα στον Αγιο Δονάτο γιατί δεν σε βλέπω να ξεμπερδεύεις εύκολα. Εδώ είναι ο παράδεισος, το ξέρεις.

Αν θες ξαπλώστρες και δυνατά ντεσιμπέλ στο Κάθισμα θα πας

Κάθε παραλία κι εξώφυλλο, αφίσα, καρτποστάλ- το έχεις δει. Αλλο πράγμα όμως να είσαι εκεί! Να βυθίζεις τα πόδια στην άμμο, να εγκαταλείπεις σώμα και πνεύμα στα πιο τιρκουάζ και γαλάζια νερά που έχεις δει ποτέ σου, να «λιώνεις» μπρος στα ονειρικά ηλιοβασιλέματα.

Πόρτο Κατσίκι και Εγκρεμνοί είναι οι διασημότερες και όχι άδικα. Οι Εγκρεμνοί μάλιστα φιγουράρουν φέτος στην 24η θέση των καλύτερων παραλιών του κόσμου (1η της Ελλάδας!) σε ψηφοφορία του CNN. Είναι και η πιο δύσκολη στην πρόσβαση όμως αφού άμμο πατάς μετά από 350 σκαλιά!

Η δύση εντείνει το μυστήριο στο θρυλικό ακρωτήρι του Λευκάτα

Μύλος, Κάθισμα, Γυαλός, Πευκούλια, Αγιος Νικήτας, Βοϊδόμαντρα, Ποτισιές, Καλαμίτσι, Πόρτο Κατσίκι...Beach bars και μουσικές, ήσυχες γωνιές, παιχνίδια και καλοκαιρινή ραστώνη. Τίποτα, τίποτα... να σε ξεχά-σουν εδώ, μόνο αυτό εύχεσαι. Κι όταν χορτάσεις το «αχόρταγο» ανέβα μόνος σου στα ορεινά και δεν θα χάσεις. Εκεί στα ψηλά, σε περιμένουν πράματα και θάματα!

Τα επαναστατικά χωριά των Σφακιωτών στα βόρεια ας πούμε. Στον Κάβαλλο ειδικά που βρίσκεται το φαράγγι της Μέλισσας με τους παλιούς μύλους και το ωραίο μονοπάτι. Και στην πλατεία του όπου τις Κυριακές ο κ. Βαγγέλης Κοντομίχης στήνει τις σούβλες με τα κοντοσούβλια, φριγαδέλια, σπληνάντερα δίπλα στο καφενείο του Στάθη Λιβιτσάνου, και γίνεται με τους μυημένους Λευκαδίτες το έλα να δεις!

Η τάφρος του κάστρου της Αγ. Μαύρας

Στην Καρυά, το μεγαλύτερο κι από τα ωραιότερα χωριά του νησιού έχεις άλλα πράγματα να δεις. Το μοναστήρι του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου συγκαταλέγεται σ' αυτά, μα η καρσανική βελονιά κερδίζει τις εντυπώσεις. Πρόκειται για την τεχνική κεντήματος με ένα χέρι που εμπνεύστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα η Μαρία Σταύρακα, η «Κουτσοχέρω», λόγω της αναπηρίας της.

Η τέχνη της αναγνωρίστηκε από τη Ζωή Βαλαωρίτη και τη βασίλισσα Φρειδερίκη και οδήγησε στην ίδρυση σχολής στο χωριό. Σήμερα θα τα δεις και θα τα μάθεις όλα στο λαογραφικό μουσείο του κ. Κατωπόδη ή στον πο-λιτιστικό σύλλογο Απόλλων, ο οποίος θα σου πει και για τους ιδιαίτερους χορούς, φορεσιές και δρώμενα.

Πολύχρωμη και κούκλα η πόλη, παρότι φτιαγμένη από ελενίτ

Ταξίδι στη Λευκάδα χωρίς να δοκιμάσεις φακές είναι μισό ταξίδι θα σου πουν και δίκιο έχουν. Η Εγκλουβή βλέπεις δεν είναι μόνο ωραίο χωριό αλλά έχει και το προνόμιο να βρίσκεται κάτω από το οροπέδιο του Αγίου Δονάτου στα 1.000 υψόμετρο που δίνει τις πιο νόστιμες και βραστερές φακές της Ελλάδας.

Εκεί, εκτός από τους Γκλουβισάνους που δουλεύουν στα χωράφια θα δεις και το εκκλησάκι του Αγίου και τους περίφημους βόλτους με τα αλώνια, τα θολωτά πέτρινα κτίσματα που χρησιμοποιούνται για να αποθηκεύονται οι καρποί αλλά και ως κατοικίες κατά τη διάρκεια του θερισμού και του αλωνίσματος.

Αν προτιμάς χαλαρούς ρυθμούς στον Αγ. Νικήτα

Και τώρα μπορείς ελεύθερα να απολαύσεις τις λευκαδίτικες διαδρομές προς Νότο. Μέσα στην οργιώδη βλάστηση θα συναντάς όμορφα, δροσερά χωριά, σαν τον Δρυμώνα, την Εξάνθεια, το Καλαμίτσι, τα Χορτάτα, το Αθάνι όλα με απίθανη θέα στο πέλαγος.

Μπορείς να ανέβεις ακόμη ψηλότερα στον Αγ. Πέτρο και τον Αγ. Ηλία ή να φτάσεις έως τον Πόρο και τον Μικρό Γιαλό, τα Σύβοτα, την Εύγηρο, τον Αϊ-Γιάννη τον Σερνικάρη που βοηθά στην τεκνοποίηση!

Και φυσικά στη Βασιλική, το νότιο λιμάνι με τη διάσημη παραλία για windsurf. Σίγουρα όμως θα καταλήξεις στον Νότο, Νότο. Στον Κάβο της Κυράς, το ακρωτήρι του Λευκάτα με τον φάρο. Εχεις ακούσει τίποτα για το ομηρικό πέρασμα Λευκάς Πέτρα;

Για ιερό του Απόλλωνα και ανθρωποθυσίες; Μήπως πήρε το αυτί σου κάτι για γκρέμισμα εγκληματιών για παραδειγματισμό ή πιστών για εξαγνισμό; Για τη Σαπφώ; Που πήδηξε από εδώ και μαζί της όσοι ακόμη υπέφεραν από έρωτα χωρίς ανταπόκριση; Μα στη Λευκάδα δεν κινδυνεύεις από αυτά. Απ' τα μάγια της μόνο!