Του Γιώργου Παλαιτσάκη
Με τροπολογία μπαίνουν όλες οι δαπάνες στον... κάδο του «κόφτη» - Αυτόματο «ψαλίδι» από 900 εκατ. έως 3,6 δισ. ευρώ το χρόνο σε μισθούς, συντάξεις και επιχορηγήσεις - Πότε θα ενεργοποιείται και πώς θα λειτουργεί ο Αυτόματος Μηχανισμός Δημοσιονομικής Προσαρμογής - Ανοιχτό το ενδεχόμενο επιβολής και νέων μόνιμων μέτρων
Περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και επιχορηγήσεις φορέων και οργανισμών του Δημοσίου κατά 900 εκατ. έως και 3,6 δισ. ευρώ θα επιβάλλονται αυτομάτως, με Προεδρικά Διατάγματα, τον Μάιο κάθε έτους, εφόσον διαπιστώνεται ότι ο προϋπολογισμός της Γενικής Κυβέρνησης του προηγούμενου έτους εκτελέστηκε με υστέρηση πάνω από 450 εκατ. ευρώ ή άνω του 0,25% του ΑΕΠ έναντι του ύψους του προβλεφθέντος πρωτογενούς πλεονάσματος. Με τον τρόπο αυτό θα λειτουργεί ο Αυτόματος Μηχανισμός Δημοσιονομικής Προσαρμογής, γνωστός με την πιο απλή ονομασία ως «κόφτης» δημοσίων δαπανών. Τον ακριβή τρόπο λειτουργίας του Μηχανισμού καθορίζει τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή τα μεσάνυχτα της Τετάρτης 18 Μαΐου (λίγα λεπτά μετά την κατάθεση του πολυνομοσχεδίου) ο υπουργός Οικονομικών Ε. Τσακαλώτος, με την οποία, επίσης, ανοίγει και ο δρόμος για την επιβολή νέων μόνιμων μέτρων. Συγκεκριμένα, με τις διατάξεις της τροπολογίας: 1. Θεσμοθετείται Αυτόματος Μηχανισμός Δημοσιονομικής Προσαρμογής του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης (εφεξής: «ο Μηχανισμός»), με σκοπό την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που περιλαμβάνονται στο ν.4336/2015 για το Μνημόνιο ΙΙΙ για τα πρωτογενή πλεονάσματα των ετών 2016-2018. 2. Προβλέπεται ο τρόπος λειτουργίας του Μηχανισμού. Συγκεκριμένα: Ο υπουργός Οικονομικών συντάσσει έως την 10η Μαΐου εκάστου έτους Έκθεση με την οποία, μεταξύ άλλων: - διαπιστώνει τυχόν αρνητική απόκλιση από την επίτευξη του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα του προηγούμενου έτους και το εύρος της απόκλισης αυτής, - υποδεικνύει τα ενδεικνυόμενα μέτρα, - αποτιμά το συνολικό ποσό κατά το οποίο η εκτέλεση του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης πρέπει να περιοριστεί για το τρέχον οικονομικό έτος, - αποτιμά σε ποσοστό επί του ΑΕΠ τη δημοσιονομική επίδραση των μέτρων προσαρμογής που λαμβάνονται, επί των εσόδων του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης. Σε ειδικό παράρτημα της Έκθεσης προσδιορίζονται όλες οι κατηγορίες δαπανών του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης επί των οποίων εφαρμόζεται η αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς επίσης και το επιβαλλόμενο ποσοστό περιορισμού δαπανών για την υλοποίηση αυτής. 3. Αναφέρεται το ύψος των μέτρων προσαρμογής σε ποσοστό επί του ΑΕΠ, σε περίπτωση που στην Έκθεση διαπιστωθεί αρνητική απόκλιση. Προβλέπεται, μεταξύ άλλων, περιορισμός της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης στο σκέλος των δαπανών κατά 0,5% έως 2% του ΑΕΠ. Ειδικότερα, η εκτέλεση του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης περιορίζεται από την 1η Ιουνίου του ιδίου οικονομικού έτους με αντίστοιχη μείωση των δαπανών έως 2% του ΑΕΠ του τρέχοντος οικονομικού έτους, σύμφωνα με τους ακόλουθους κανόνες: α) Εάν η απόκλιση είναι μικρότερη ή ίση με 0,25% του ΑΕΠ (περίπου 450 εκατ. ευρώ), δεν λαμβάνονται μέτρα προσαρμογής. β) Εάν η απόκλιση είναι από 0,26% έως και 0,75% του ΑΕΠ (πάνω από 450 εκατ. ευρώ και μέχρι 1,35 δισ. ευρώ) λαμβάνονται μέτρα προσαρμογής ύψους 0,5% του ΑΕΠ (900 εκατ. ευρώ). γ) Εάν η απόκλιση είναι από 0,76% έως και 1,25% του ΑΕΠ (πάνω από 1,35 δις. ευρώ και μέχρι 2,25 δισ. ευρώ), λαμβάνονται μέτρα προσαρμογής ύψους 1 % του ΑΕΠ (1,8 δισ. ευρώ). δ) Εάν η απόκλιση είναι από 1,26% έως και 1,75% του ΑΕΠ (πάνω από 2,25 δις. ευρώ και μέχρι 3,15 δισ. ευρώ) λαμβάνονται μέτρα προσαρμογής ύψους 1,5% του ΑΕΠ (2,7 δισ. ευρώ). ε) Εάν η απόκλιση είναι από 1,76% έως και 2,25% του ΑΕΠ (πάνω από 3,15 δισ. ευρώ και μέχρι 4,05 δισ. ευρώ) λαμβάνονται μέτρα προσαρμογής ύψους 2% του ΑΕΠ (3,6 δισ. ευρώ). Ποσοστό ίσο με 10% των πιστώσεων του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης και των ετήσιων προϋπολογισμών όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης για δαπάνες εκτός αυτών που περιλαμβάνονται στις εξαιρέσεις δεν διατίθεται και δεν αναλαμβάνεται έως την 30η Ιουνίου κάθε οικονομικού έτους. Η διάθεση και ανάληψη των πιστώσεων από την 1η Ιουλίου κάθε οικονομικού έτους, τελεί υπό την προϋπόθεση μη ενεργοποίησης του μηχανισμού και με την επιφύλαξη όσων προβλέπονται στις διατάξεις του ν. 4270/14 για την επίτευξη στοχοθεσίας και την τήρηση των ορίων δαπανών. 4. Με την διαπίστωση τυχόν αρνητικής απόκλισης τίθεται σε εφαρμογή ο Μηχανισμός, κατά παρέκκλιση κάθε ειδικής ή γενικής διάταξης, ως εξής: α) Με πρόταση του υπουργού Οικονομικών, η οποία συντάσσεται βάσει της Έκθεσης, εκδίδεται Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο δημοσιεύεται σε αποκλειστική προθεσμία έως την 31η Μαΐου. Στο Προεδρικό Διάταγμα του προηγούμενου εδαφίου προσδιορίζονται αναλυτικά οι Φορείς και οι κατηγορίες δαπανών στις οποίες εφαρμόζεται η δημοσιονομική προσαρμογή, το ανώτατο όριο εκτέλεσης του προϋπολογισμού ανά φορέα Γενικής Κυβέρνησης και κατηγορία δαπανών, όλα τα αναγκαία για την επίτευξη του παραπάνω ορίου μέτρα, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια, προκειμένου να επιτευχθεί η δημοσιονομική προσαρμογή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης. β) Εάν η προθεσμία της περίπτωσης α) παρέλθει άπρακτη, η καθορισμένη στην Έκθεση δημοσιονομική προσαρμογή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης, επέρχεται αυτοδικαίως και αυτομάτως από την 1η Ιουνίου του ιδίου έτους. Η δημοσιονομική προσαρμογή επέρχεται με μείωση ανεξαιρέτως και κατά ίσο ποσοστό, υπολογιζόμενο σύμφωνα με την παρ. 10 στοιχ. (β) του παρόντος, του ανώτατου ορίου εκτέλεσης του συνόλου των δαπανών όλων των κατηγοριών του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης, υπό την επιφύλαξη της επόμενης παραγράφου. 5. Στην αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή που προβλέπει ο Μηχανισμός εντάσσονται περικοπές στις δαπάνες για μισθούς και συντάξεις υπαλλήλων και λειτουργών του Δημοσίου, για επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων και λοιπών φορέων του Δημοσίου και σε ορισμένες λειτουργικές δαπάνες. 6. Από την δημοσιονομική προσαρμογή εξαιρούνται οι ακόλουθες κατηγορίες δαπανών που σχετίζονται με τη βασική λειτουργία των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, με την κοινωνική προστασία και την προστασία των δημοσίων επενδύσεων: α) Δαπάνες απορρέουσες από αξιώσεις ιδιωτών από την εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων κατά την έννοια του άρθρου 15 του ν. 4281/2014, από τις ήδη συναφθείσες συμβάσεις μισθώσεων, από καταπτώσεις εγγυήσεων και από αμετάκλητα επιδικασθείσες απαιτήσεις εις βάρος του Δημοσίου. β) Δαπάνες Ύδρευσης, Ηλεκτρικής Ενέργειας και Χρήσης Φυσικού Αερίου. γ) Δαπάνες συντήρησης και επισκευής μεταφορικών μέσων ξηράς, πλωτών μέσων και αεροσκαφών. δ) Το σύνολο των δαπανών της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων ε) Το σύνολο των δαπανών υγείας . στ) Δαπάνες για επιδόματα πολυτέκνων, θέρμανσης, ανεργίας και προνοιακά επιδόματα, που καταβάλλονται μέσω Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). ζ) Δαπάνες για ενισχύσεις νοικοκυριών ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα και τέκνα που φοιτούν στην υποχρεωτική εκπαίδευση ή με τέκνα που σπουδάζουν μακριά του τόπου κατοικίας τους. η) Δαπάνες για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. θ) Δαπάνες για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι». ι) Δαπάνες σχετικές με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 7. Ο Μηχανισμός τίθεται σε εφαρμογή με την έκδοση, κατόπιν πρότασης του υπουργού Οικονομικών, Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο δημοσιεύεται σε αποκλειστική προθεσμία έως την 31η Μαΐου και στο οποίο προσδιορίζονται το ανώτατο όριο εκτέλεσης του προϋπολογισμού ανά κατηγορία δαπανών, όλα τα αναγκαία για την επίτευξη του παραπάνω ορίου μέτρα, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια, προκειμένου να επιτευχθεί η αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης. Εάν η προαναφερόμενη προθεσμία παρέλθει άπρακτη, η καθορισμένη στην Έκθεση δημοσιονομική προσαρμογή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης επέρχεται αυτοδικαίως και αυτομάτως από την 1η Ιουνίου του ιδίου έτους. Τα προαναφερόμενα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής ισχύουν για την περίοδο των οικονομικών ετών 2017 - 2019 προκειμένου να εξασφαλιστούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής και του Προγράμματος Δημοσιονομικής Προσαρμογής του ν.4336/2015. 8. Παρέχεται η δυνατότητα: α. λήψης μόνιμων διαρθρωτικών μέτρων σε αντικατάσταση μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, συμπεριλαμβανομένων μέτρων επί του σκέλους των εσόδων, β. επανεξέτασης της εφαρμογής του μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής εφόσον υφίστανται οι αναφερόμενες συνθήκες.
